روایتی از زندگی ماده ۱۶ خوزستان

به گزارش پایگاه خبری بهار اهواز ،طبق ماده ۱۶ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، معتاد متجاهر با دستور مقام قضایی برای مدت یک تا سه ماه در مراکز دولتی و مجاز درمان و کاهش آسیب نگهداری می‌شود.

بنا به گفته مدیر اجرایی مرکز ماده ۱۶ سپاه ولیعصر (عج) خوزستان برآورد می‌شود حدود ۲ هزار معتاد متجاهر در خوزستان وجود داشته باشد که با راه‌اندازی مرکز درمان، صیانت و اشتغال معتادان متجاهر ماده ۱۶ در پادگان شهید فرجوانی، کار سامان‌دهی آغاز شده است.

مرکز درمان، صیانت و اشتغال معتادان متجاهر ماده ۱۶ در جاده اهواز – حمیدیه قرار دارد که برای رسیدن به آن، باید حدود ۱۵ کیلومتر از سه راهی خرمشهر در اهواز  را طی کرد. بعد از روستای گمبوعه بزرگ به این مرکز می‌رسیم.

بعد از عبور از دو در ورودی، به دیوارهای بلند و دری بزرگ می‌رسیم با تابلوی “بوستان کرامت”. روی دیوارها نوشته شده “یک بار بیشتر زندگی نمی‌کنی”، “اگر خسته‌ای یاد بگیر استراحت کنی نه اینکه کنار بکشی”.

حالا این مرکز پناهی شده برای آن‌هایی که از زندگی سیر شده‌اند؛ خانه‌ای برای بهبودی، هر چند به اجبار.

در حال حاضر حدود ۱۵۰ نفر در این مرکز در حال درمان هستند که بیشتر آن‌ها کارتن‌خواب بوده‌اند. به دو گروه تقسیم شده‌اند و موهایشان تراشیده شده است. قدیمی‌ترها که دوره درمان‌شان تمام شده، شلوار و پیراهن قهوه‌ای پوشیده‌اند و تعداد بیشتری پیراهن و شلوار آبی بر تن دارند. در سالن بزرگی، زندگی می‌کنند. روی دیوارها بنرهایی چسبانده‌اند که روی آن‌ها نوشته شده است”ترک اعتیاد سلامی دوباره به زندگی با عزت و افتخار است”، “هیچوقت در رسیدن به آنچه از ته دل می‌خواهید تسلیم نشوید.”

موکت آبی و طوسی روشن پهن است. تخت‌ها پشت سر هم چیده شده‌اند، هر کدام روی تخت خود نشسته‌اند و فضا آرام و تمیز است.

در این مرکز علاوه بر ترک اعتیاد، حرفه‌آموزی نیز انجام می‌شود و حالا هر کدام از آن‌هایی که به این مرکز آمده اند، مشغول کاری است.

در بخشی از محوطه کمپ، بخش خصوصی دامپروری می‌کند و چند نفر از این افراد هم آنجا مشغولند و گوسفند و بلدرچین و مرغ و خروس پرورش می‌دهند.

بین آن‌ها پیر و جوان دیده می‌شود و هر کدام کاری انجام می‌دهد. بعضی از آن‌ها تحت تاثیر مصرف مواد مخدر دندان سالمی در دهان ندارند، رنگ پوست‌شان تیره است، خط و خطوط روی صورت‌شان هم آنقدر زیاد است و نای حرکت ندارند که انگار هنوز مصرف‌کننده‌اند؛ اینها تنها بخشی از ترکش‌های روزی‌های اعتیاد است.

تعدادی از آن‌ها در کارگاه خیاطی در حال دوختن لباس آبی بیمارستانی‌اند. یکی از آن‌ها از قبل خیاطی می‌کرد و حالا که به این مرکز آمده هم خودش کار خیاطی را انتخاب کرده است و هم به دیگران کار را یاد می‌دهد.

اینجا بلوک‌زنی هم می‌کنند. در همان اطراف بلوک‌ها را می‌بینیم اما چون هوا گرم است بلوک‌زنی را عصرها انجام می‌دهند.

یک قسمت دیگر این پادگان، نخلستان و گلخانه است. در گرمای هوا چیزی در گلخانه کشت نشده است اما نخلستان فعال است و حدود ۲۰۰ نخل کاشته‌اند. آن طرف‌تر هم سبزی کاشته ‌اند و برای ناهار و شام خود از آن سبزی‌ها می‌چینند.

یکی از کسانی که به این مرکز آورده شده، حالا مسئول کار کشاورزی در این مرکز است. او از ۲۵ سالگی مصرف مواد مخدر را آغاز کرده و حالا ۴۰ ساله است. بیش از دو سال است که ترک کرده است.

او می‌گوید: گشتن با رفیق‌ها و دوستان ناباب من را به سمت مواد مخدر برد. یک روز که برای تهیه مواد به یکی از مناطق اهواز رفته بودم من را گرفتند و اینجا آوردند. قبلا چند بار برای ترک اعتیاد تلاش کردم اما باز هم به سمت دوستانم می‌رفتم و لغزش می کردم. همسرم هم به دلیل اعتیاد من طلاق گرفت و من ماندم و دخترم.

این جوان ادامه می‌دهد: اینجا بسیار به من کمک کردند تا ترک کنم و الان به جایی رسیده‌ام که از خودم مطمئنم هیچ وقت به سمت مواد مخدر نمی‌روم و حتی سیگار نمی‌کشم.

او می‌گوید: در این مرکز نتیجه خوبی گرفتم و به زندگی برگشتم. حالا مجموعه بزرگی با ماشین‌آلات و بودجه چند میلیاردی در دست من است و به من اعتماد شده است.

“جمال” هم مرد میانسال اهوازی است که لباس قهوه‌ای پوشیده است. ۲۰ سال مواد کشیده و به دلیل اعتیاد وی، همسرش طلاق گرفته است. حالا نه تنها مواد بلکه سیگار را هم ترک کرده است. بنایی و بلوک‌زنی می‌کند و بر و روی سالم‌تر و روحیه نسبتا خوبی دارد.

او می‌گوید: روزی که به این مرکز آمدم هم از نظر روحی و هم جسمی خرد بودم. حالا با وجود اینکه آزاد شده‌ام هم می‌خواهم در این مرکز بمانم و کار کنم.

جمال ادامه می‌دهد: قبلا چند بار برای ترک اقدام کردم اما چون برخی کمپ‌داران خودشان سابقه اعتیاد دارند، نمی‌توانستند ما را ترک بدهند. آن‌ها با افکار معتادگونه خود می‌خواهند ما را ترک بدهند که نمی‌توانند اما برخوردها و رفتارها در این مرکز بسیار بهتر است. رفتار در این مرکز به گونه‌ای است که بی‌انصافی است کسی برود بیرون و دوباره مواد مصرف کند.

“احمدرضا” جوان ۳۶ ساله اهل لرستان است که لباس آبی بر تن دارد؛ کارش لنگ‌سازی و جوشکاری است. چشمان معصوم و ساده‌ای دارد. در نگاهش حسرت روزهایی که از دست داده را می‌توان دید. اما حالا هدف دارد و می‌خواهد سریع برود سر زندگی عادی‌اش.

او بعد از هفت سال مصرف، ۱۱ ماه پاک بود که برای پیدا کردن کار به اهواز آمد اما رفت و آمد با یکی از دوستان مصرف‌کننده‌اش، او را لغزاند. به گفته خودش برای خرید مواد کار می‌کرد اما اخیرا به سمت جمع کردن ضایعات و سرقت هم روی آورده بود.

احمدرضا می‌گوید: ۲۰ روزی مواد مصرف کردم که من را به این مرکز آوردند. شرایط این مرکز نسبت به تهران، لرستان و جاهای دیگری که رفته بودم بسیار بهتر است. اینجا از همه نظر هوایمان را دارند و به ما شخصیت داده‌اند و دارند چیزهای زیادی به ما یاد می‌دهند.

او ادامه می‌دهد: من همیشه دوست داشتم پاک باشم و خودم به مراکز ترک اعتیاد می‌رفتم اما نه آموزشی بود نه هدفی.

احمدرضا در مورد دلایل رفتن به سمت مصرف مواد مخدر می‌گوید: من بچه طلاق هستم و به دلیل مسائل خانوادگی به سمت مواد مخدر رفتم. من پیش پدر بزرگ مادری‌ام بزرگ شدم و تا ۱۴ سالگی پدر خودم را نمی‌شناختم و به او عمو می‌گفتم اما بعد که فهمیدم پدرم چه کسی است. ناراحت شدم و چون حق اینکه بدانم پدرم کیست را از من گرفتند با خودم لج کردم.

او ادامه می‌دهد: اوایل که به این مرکز آمده بودم به این فکر می‌کردم که به محض خروج از مرکز، لغزش کنم اما حالا فکرم صددرصد تغییر کرده است. اکنون نه تنها به مصرف مواد مخدر فکر نمی‌کنم بلکه به زندگی‌ای که ندارم فکر می‌کنم. دوست دارم بروم بیرون متاهل شوم و خیلی چیزهایی را که از دست دادم را به دست بیاورم.

احمدرضا می‌گوید: بعد از رفتن از این مرکز دوست دارم شغلی داشته باشم. چند حرفه بلدم اما دوست دارم مغازه یا یک جای ثابت در شهرم داشته باشم و زندگی عادی‌ام را داشته باشم.

“حمید” جوان ۳۱ ساله اهل رامهرمز و ساکن اهواز است. لباس‌های قهوه‌ای پوشیده است. ۱۲ سال است که مواد می‌کشد. سنش بالاتر می‌زند اما جوان است و قوی‌تر. وقتی می‌خواهد حرف بزند، صورت و صدایش می‌لرزند. بغض می‌کند. صحبت کردن در مورد مصرف مواد برایش سخت است.

او که حالا در آشپزخانه کار می‌کند، می‌گوید: از دوران ۱۸ سالگی دوستان مصرف کننده مواد مخدر داشتم. آن‌ها طوری رفتار می‌کردند که انگار از بقیه سرتر هستند و من هم دوست داشتم مثل آن‌ها شوم. با آن‌ها گشتم و از سیگار شروع کردم تا کار به جاهای باریک کشید. در چهار پنج سال اول، خانواده‌ام نمی‌دانستند مصرف‌کننده هستم و وقتی فهمیدند باورشان نمی‌شد. خیلی برای من زحمت کشیدند و خرج کردند تا ترک کنم. ۱۶ تا ۱۷ بار به کمپ رفتم اما نتوانستم ترک کنم و از من ناامید شدند.

حمید ادامه می‌دهد: به دلیل مصرف مواد مخدر خیلی دردها و بدبختی‌ها را به جان خریدم و علی‌رغم میل باطنی‌ام، این شرایط برایم ایجاد شد. این اتفاقات ناخواسته بودند اما اتفاق افتادند. اخیرا برای مصرف مواد مخدر به خیابان‌ها روی آورده بودم و دو سال در خیابان‌ها زندگی می‌کردم.

او می‌گوید: سال تحویل پارسال، یاد خانواده‌ام افتادم و خیلی گریه کردم. عاجزانه از خدا خواستم دستم را بگیرد و من را جایی ببرند که بدون پول یا خواستن معرف، ترکم دهند. یک هفته بعد من را گرفتند و اینجا آوردند.

حمید ادامه می‌دهد: خدا را صد هزار مرتبه شکر که اینجا آمدم و ترک کردم. حالا حدود ۱۳ تا ۱۴ ماه است که پاکم و آزاد شده‌ام اما خودم دوست دارم اینجا بمانم. دوست ندارم برخوردی که با من داشتند و شخصیتی که اینجا به من دادند را از دست بدهم.

او می‌گوید: اینجا مانده‌ام تا کمی روی خودم کار کنم. امیدوارم بتوانم این گذشته تلخ را جبران کنم. می‌خواهم از این فرصت استفاده کنم. ان‌شاءالله دستی که دست ما را گرفت هم رهایمان نکند و کمک‌مان کند. دوست دارم دل پدر و مادرم را به دست بیاورم.

ابوذر طبرزدی مدیر اجرایی مرکز ماده ۱۶ سپاه ولیعصر (عج) خوزستان می‌گوید: از سال ۹۸ فرصت پیدا کردیم در زمینه یکی از حساس‌ترین مسائل اجتماعی وارد عمل شویم تا بتوانیم دردی از مردم جامعه را کاهش دهیم. یکی از دردهایی که بسیاری از مسائل نهفته جامعه در آن نهفته شده است.

وی بیان می‌کند: در بدو آغاز کار، مشکلات زیادی داشتیم. اکنون مشکلات را پشت سر گذاشته‌ایم و به نتیجه مطلوبی رسیده‌ایم. از سال ۹۸ تاکنون بیش از ۶۸۰ نفر که توسط ارگان‌های ذی‌ربط جمع‌آوری شده بودند، به این مرکز ارجاع داده شده‌اند.

طبرزدی عنوان می‌کند: خوشبختانه بسیاری از مشکلات این افراد را حل کردیم و امیدواریم از طریق کارگروه‌های تخصصی معاونت اجتماعی سپاه ولیعصر (عج) خوزستان یک سری مسائل دیگر از طریق ادارات ذی‌ربط حل شود.

مدیر اجرایی مرکز ماده ۱۶ سپاه ولیعصر (عج) خوزستان می‌گوید: یکی از مسائلی که موجب برتری این مرکز نسبت به سایر شهرها و استان‌ها شده، این است که به محض تحویل بیمار، هیچگونه قرص درمانی ارائه نمی‌شود یا متدهای درمانی بسیاری از مراکز انجام نمی‌شود بلکه از روش پرهیزمدارانه استفاده می‌شود. در این مرکز به هیچ عنوان سیگار به بیمار تحویل داده نمی‌شود.

وی می‌گوید: به محض ارجاع بیمار به این مرکز، در دوره یک ماهه قرنطینه، سم‌زدایی اولیه انجام می‌شود و در این مرحله از طریق تغذیه خوب، روش‌های پرهیزمدارانه، روش‌های آب درمانی و قانون‌پذیری خدمات ارائه می‌شود. در هفته نخست روش پرهیزمدارانه انجام می‌شود تا پس از یک ماه، بیمار به شرایط روحی و روانی عادی برسد و سپس وارد آسایشگاه شود.

طبرزدی می‌گوید:  پس از ورود بیمار به آسایشگاه، وضعیت حرفه یا فعالیت فرد بررسی می‌شود و در صورت نیاز، مدارک توسط ادارات مربوطه صادر می‌شود. در صوت نیاز به دریافت آموزش در حوزه‌های دیگر نیز بر اساس علایق افراد، آموزش‌ها ارائه می‌شود.

مدیر اجرایی مرکز ماده ۱۶ سپاه ولیعصر (عج) خوزستان بیان می‌کند: در ماه سوم، ارائه آموزش‌ها به افراد آغاز می‌شود و تا زمان اتمام دوره آموزش یا درمان، در این مرکز حضور خواهند داشت.

وی می‌گوید: کلاس‌های روان درمانی و روانشناسی تخصصی برای این افراد برگزار می‌شود تا مشکلات و نواقص آن‌ها بررسی و برای رفع آن‌ها تلاش شود. بسیاری فکر می‌کنند اعتیاد یک نوع جرم است در حالی که اعتیاد بیماری نهانی است که به گذشته فرد مربوط می‌شود.

طبرزدی با اشاره به شناسایی حدود ۲ هزار معتاد متجاهر در خوزستان می‌گوید: ۱۰ تا ۲۰ درصد این افراد از استان‌های دیگر وارد خوزستان می‌شوند. با توجه به اقدامات در حال انجام امیدواریم خوزستان خالی از معتاد متجاهر شود.

وی عنوان کرد: فرد بیمار با حکم دادستانی به این مرکز تحویل داده می‌شود و با حکم دادستانی هم آزاد خواهد شد و ممکن است سه تا شش ماه و حتی یک سال در این مرکز نگهداری شود.

مدیر اجرایی مرکز ماده ۱۶ سپاه ولیعصر (عج) خوزستان بیان می‌کند: با توجه به قوانین موجود، رایزنی‌هایی با مقامات قضایی شده تا یک سری مراقبت‌ها برای افرادی که این بیماری را  پشت سر می‌گذرانند انجام شود. یکی از این مراقبت‌ها ایجاد فرصت‌های شغلی برای آن‌ها است. بسیاری از این افراد بدون درج سابقه موثر می‌توانند به شغل خود برگردند.

طبرزدی می‌گوید: به این افراد بعد از گذراندن دوره درمان خود در صوت نیاز به حمایتگر، کمک می‌شود. یکی از پیش‌بینی‌ها در این زمینه این است که برخی افراد برای یک دوره یک ساله به بهزیستی تحویل داده شوند، کار خود را انجام دهند و شب مجددا به مرکز بر گردند.

وی ادامه می‌دهد: برخی افراد نیز تمایل دارند در این مرکز بمانند که از طریق مکاتبه با مقامات قضایی و معاونت اجتماعی سپاه ولیعصر (عج) خوزستان در این مرکز می‌مانند.

مدیر اجرایی مرکز ماده ۱۶ سپاه ولیعصر (عج) خوزستان ادامه می‌دهد: ۵ تا  ۱۰ درصد این افراد تحصیل‌کرده هستند و به دلیل مراقبت نکردن لازم در زمان تحصیل، گرفتار اعتیاد شده‌اند. اما ۸۰ تا ۹۰ درصد آن‌ها تحصیلات اولیه را هم ندارند یا تحصیلات متوسطه دارند.

طبرزدی می‌گوید: میزان بازگشت به جامعه این افراد در یکی دو سال اول درمان، حدود ۷۰ درصد است و اگر صیانت به خوبی انجام شود ۷۰ تا ۸۰ درصد بازگشت به خانواده دارند.

سال‌ها است که معتادان متجاهر در خیابان‌ها، دیده می‌شوند و از بسیاری جهات، امنیت مردم و شهرها به خطر افتاده است. حالا که بعد از سال‌ها کمپ ماده ۱۶ در خوزستان در حال فعالیت است، باید منتظر ماند و دید که آیا شهرها خالی از معتاد متجاهر می‌شوند یا نه؟

گزارش از: دلال آلبوشهبازی – خبرنگار ایسنای خوزستان